Enfeksiyonlar vücuda virüs, bakteri ya da parazit gibi hastalık yapıcı patojenlerin girişi ya da dolaylı olarak bulaşı ile mümkündür. Direkt, indirekt, solunum ya da damlacık yoluyla bulaşan enfeksiyonlar çocukluk çağında da önemli sorunlar olabilir. Farklı yollarla çocuklarda bağışıklık sistemini hemen harekete geçiren enfeksiyonların etkeni ve tedavisi de farklıdır. En sık görülen enfeksiyonlar yüksek ateş ile bulgu gösterir. Genelde çocukluk çağında ateşli üst solunum yolu enfeksiyonları ile hastanelere başvuru olur. Üst solunum yollarında meydana gelen enfeksiyonlar tedavi edilmeyip ilerledikçe alt solunum yollarında da görülen daha ciddi enfeksiyon tabloları çıkabilir. Solunum yolu enfeksiyonları dışında döküntülü, romatizmal ya da parazit kaynaklı enfeksiyonlar da çocukluk çağı enfeksiyonları arasındadır.

Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Nelerdir?

Normal şartlarda, yani sağlıklı insan vücudunda binlerce bakteri bulunur. Ancak mantarlar, virüsler ve parazitler eksojen olarak alınan mikroorganizmalardır. Hastalık yapıcı etkileri vardır. Vücutta normal şartlarda bulunan flora bakterileri dışındaki bakteriler hastalık yapıcı etkiye sahiptir. Çocukların ise dışarıyla, diğer çocuklarla, kalabalık okul ve oyun gruplarıyla teması daha çok olduğu için, çocuklar enfeksiyona açık ve daha yatkın olabilirler. Çocukluk dönemi enfeksiyonları ateş, öksürük, bulantı, kusma, terleme ile başlayan belirtilerle kendini gösterir. Patojen mikroorganizmalar kaynaklı solunum enfeksiyonları şu şekildedir:

Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Bölümünde Tedavi Edilen Hastalıklar Nelerdir?

• Üst solunum yolu enfeksiyonları
• Alt solunum yolu enfeksiyonları
• Cerrahi alan enfeksiyonları
• İdrar yolu enfeksiyonları
• Nedeni bilinmeyen yüksek ateş
• Doğuştan tespit edilen enfeksiyonlar
• Döküntülü hastalıklar
• Viral Enfeksiyonlar
• Tüberküloz

Viral Enfeksiyonlar

Viral enfeksiyonlar, virüs denilen mikroorganizmalar tarafından yapılan enfeksiyonlardır. Virüsler her ortamda bulunmaktadır. Fakat, kendi kendine üreyememekte bu yüzden canlı bir mikroorganizma ihtiyacı duymaktadırlar. Çocuklarda görülen viral enfeksiyonlar arasında; grip, soğuk algınlığı, kızamık, suçiçeği, kabakulak, ishal, üst ve alt solunum yolu enfeksiyonları ve kuduz gibi hastalıklar yer almaktadır.

Viral enfeksiyonlar çocuklarda oldukça yaygın görülmektedir. Çocukların bağışıklık sistemine göre tedavi süreci daha kısa veya daha uzun sürebilmektedir. Viral enfeksiyonların tedavisi antibiyotikler ile yapılmamaktadır. Çocuk enfeksiyon hastalıkları uzmanının hastaya uygun belirlediği ilaç ve destekleyici takviyeler ile gerçekleşmektedir. Çocuklarda görülen bazı viral enfeksiyonlar şöyledir;

Grip: İnfluenza virüslerin neden olduğu, üst ve alt solunum yolu enfeksiyonu belirtileri ile birlikte yaygın kas ağrısı, bulantı ve kusmanın eşlik ettiği enfeksiyon hastalığıdır. 

Soğuk algınlığı: Burun akıntısı, öksürük, burun tıkanıklığı, boğaz ağrısı, hafif ateş, baş ağrısı ve halsizlik gibi belirtileri olan bir solunum yolu enfeksiyonudur.

Kızamık: Ateş, öksürük, burun akıntısı, kırmızı döküntü, gözlerde kızarıklık ve ışığa duyarlılık gibi belirtileri olan bir viral enfeksiyondur.

Kabakulak: Ateş, baş ağrısı, yüz şişmesi ve kulak ağrısı gibi belirtileri olan bir viral enfeksiyondur.

Suçiçeği: Ateş, kırmızı kabarcıklar, kaşıntı ve halsizlik gibi belirtileri olan bir viral enfeksiyondur.

İshal: Sulu dışkı, karın ağrısı, kusma ve ateş gibi belirtileri olan bir enfeksiyon hastalığıdır.

Çocuklarda enfeksiyon hastalıklarından korunmak için; el hijyeni, aşılar, sağlıklı beslenme ve uyku düzeni gibi önlemler alınması gerekmektedir. Ayrıca, enfekte olan çocukların evde kalması ve enfekte olan diğer çocuklardan uzak durması da önemlidir.

Üst Solunum Yolu Enfeksiyonları

• Nazofarenjit
• Akut tonsillit
• Otitis media (orta kulak iltihabı)
• Rinit (nezle)
• Krup
• Larinjit
• Bronşit

Alt Solunum Yolu Enfeksiyonları

• Pnömoni (zatürre)
• Bronşiyolit

Üst solunum yollarında (burun mukozası, farinks, trakea) genellikle bakteriyel, kimi zaman viral nedenle başlayan enfeksiyonlar, tedavi ve takiple birlikte 7-10 gün içinde iyileşme gösterir. Ancak tedavi olmaması durumunda üst solunum yolundan alt solunum yollarına ilerleyen enfeksiyon devamında pnömoni, bronşiolit, menenjit gibi ciddi bir seyre dönüşebilir. Solunum yolu enfeksiyonları dışında çocuklarda patojen parazit ve mantar kaynaklı enfeksiyonlar oluşabilir. Bunlar içinde en fazla görülen hastalıklar şu şekildedir:

• Kızamık
• Suçiçeği
• Difteri
• Menenjit
• Kızıl
• İmpetigo
• 5. hastalık
• CMV
• Toksik şok sendromu
• Toksoplazmozis
• Akut gastroenterit
• Yüzeysel mantar enfeksiyonları

Genellikle diğer insanlardan bulaş dışında kirli su, toprak, yeterince temiz olmayan gıdalardan bu patojenler vücuda alınır. Vücuda yabancı bir mikroorganizma girdiğinde savunma sisteminin çalışmasıyla vücudun gösterdiği tepki olan ateş yükselmesi ilk bulgu olarak ortaya çıkar. Patojenin tipine göre ve yerleştiği bölgeye göre belirtiler hastadan hastaya değişir. Ateşle birlikte en sık görülen durumlar bulantı, kusma, kas ve eklem ağrıları, terleme, kramplar, deri döküntüleri, ciltte kızarıklıktır.

Çocuklarda Nedeni Bilinmeyen Ateş

Nedeni bilinmeyen ateş, çocuklarda oldukça sık görülmektedir. Ayrıca, birçok farklı sebebi olabilmektedir. Nedeni bilinmeyen ateş tanısı, ateşin en az 8-14 gün boyunca devam etmesi ve nedeni açıklanmaması durumunda konulmaktadır. 

Çocuklarda en yaygın nedenleri arasında enfeksiyonlar, bağışıklık sistemi bozuklukları, romatolojik hastalıklar, kanser ve ilaç reaksiyonları görülebilmektedir. 

Ateş, halsizlik, iştahsızlık, kilo kaybı, terleme ve uykusuzluk gibi belirtiler görülebilmektedir. Tedavisi, nedeni bulunmasza bile ateşi kontrol altına alınmasına yöneliktir. Bu genellikle ateş düşürücü ilaçlar ve sıvı alımını arttırmayı içermektedir. Altta yatan nedeni bulunduğunda ise, tedavi hastalığa yönelik olacaktır.

Nedeni bilinmeyen ateş, çocuklarda endişe verici bir durum olabilmekte, ancak çoğu durumda altta yatan neden tedavi edildiğinde ateş normale dönmektedir.

Çocuklarda İdrar Yolu Enfeksiyonları

Çocuklarda en sık görülen enfeksiyonlar arasında idrar yolu enfeksiyonları yer almaktadır. Bu enfeksiyonların başlıca sebebi dışkı yoluyla bulaşan bakterilerdir. Özellikle genital bölge hijyeni konusunda yeterli özen gösterilmemesi, bakterilerin idrar yolu içinde kolayca ilerlemesine neden olabilir. 

Bebeklik döneminde, anne tarafından yapılan bakım ile genital temizlik daha sıkı bir şekilde gerçekleştirilir. Ancak okul çağına geldiğinde, çocukların bu konuda yeterli bilgiye sahip olmayarak doğru temizlik yapamaması yaygın bir sorundur. Bu nedenle, çocuklara genital bölge temizliği konusunda doğru bilgi verilmelidir.

İdrar yolu enfeksiyonları kız çocuklarında daha yaygın olarak görülür, bu nedenle alt bakımı özenli ve önden arkaya doğru yapılmalıdır. Dar iç çamaşırları ve sentetik kumaştan yapılan çamaşırlar da enfeksiyon riskini artırabilir. Tedavi aşamasında, antibiyotik tedavisine başlamadan önce idrar örneği alınması önemlidir. Bu sayede, etkenin kültürde üretilmesi ve doğru bir tedavi yöntemi belirlenmesi mümkün olur. Erkek çocuklarda sünnet enfeksiyondan korunmada etkili bir yöntemdir.

Döküntülü Hastalıklar

Çocuklarda döküntüler oldukça yaygın olarak görülmektedir. Çocukluk çağı döküntülerinin doğru tanısının konulması için sadece görünüme bakmak yeterli olmamaktadır. Hasta hikayesi ve yapılan tetkiklerin dikkate alınması önemlidir. Döküntünün görünümü ve yeri, hastalığın seyri ve kaşıntı veya ateş gibi ilişkili semptomlar, doğru tanının belirlenmesinde yardımcı olabilmektedir. Bazı çocukluk çağı döküntüleri arasında beşinci hastalık, kızamık, suçiçeği ve kızıl ateş ateş eşlik edebilmektedir.

Döküntüye yüksek ateş, nefes almada zorluk, kusma veya genel sağlıkta azalma eşlik ediyorsa, daha tehlikeli bir sonuç doğurabilmektedir. Hasta da bu belirtiler var ise çocuk enfeksiyon hastalıkları bölümüne başvurulması gerekmektedir.

Çocukluk Çağı Enfeksiyonlarında Tanı ve Tedavi

Enfeksiyona neden olan hastalıklar konjenital ya da doğum sonrası direkt ve indirekt bulaş ile olur. Anneden çocuğa plasenta yoluyla geçen enfeksiyonlar konjenital enfeksiyonlardır. Enfeksiyonların tanısında bir patojen olduğu için, yapılan tetkiklerde patojen ya da patojeni yok etmek için vücudun oluşturduğu antikorlar aranır. Hemogram testi, sürüntü testi, deri kazıntı örneği, dışkı ve idrar örneği, balgam örneği, serolojik testler tanı için önemlidir. Hastalığın tanısı konulduktan sonra doktor tavsiyelerine uyulması, patojene özgü ilaçların düzenli kullanılması, hijyene normalden daha fazla dikkat edilmesi gerekir. Bakteriyel enfeksiyonlarda düzenli antibiyotik kullanılırken; viral, paraziter ve mantar enfeksiyonlarında antibiyotikler reçete edilmez. Hastalığın en kısa sürede geçirilmesi ve tam iyileşme görülmesi için iyi yıkanmış çiğ sebzeler tüketmek, kıyafet temizliğine dikkat etmek, temiz su tüketmek, yeterince istirahat etmek, dengeli beslenmek, normal sıcaklıklarda bir odada bulunmak tavsiye edilir. Hekim kontrolünde ve ilaçların düzenli alımıyla enfeksiyonlar öngörülen sürelerde vücuttan atılır.