Yazı İçerikleri
Beyin tümörü; beyin dokusundaki hücrelerin anormal ve kontrol edilemeyen şekilde büyümesi sonucu beyinde kitle oluşturmasıdır. Beyin tümörü iyi veya kötü huylu bir şekilde oluşabilir ancak kanserli olsun ya da olmasın, beyin tümörleri çevredeki dokulara baskı yapacak kadar büyürlerse beyin fonksiyonlarını etkileyebilir. Genellikle şiddetli baş ağrısı belirtisi gösteren beyin tümörü kişinin günlük hayatını olumsuz etkiler. Beyin tümörü tedavi seçenekleri arasında tümörün türüne veya büyüklüğüne göre ameliyat, kemoterapi veya radyasyon yer alır.
BEYİN TÜMÖRÜ NEDİR?
Beyin tümörü; beyin ve çevresindeki hücrelerin kontrolsüz bir şekilde çoğalıp büyümesi sonucu beyinde meydana gelen iyi veya kötü huylu anormal doku kitlesidir. Bebeklerden yetişkinlere kadar birçok kişide görülebilen beyin tümörü, kanserli veya kanserli olmayan olarak kendi içinde ayrılır.
Meydana gelen tümörler büyüdüğünde kafatasındaki basıncın artmasına neden olur ve bu durum beyin hasarının oluşmasıyla birlikte hayati tehlike meydana getirebilir.
Bunlarla birlikte beyinde gelişen tümörlere birincil tümör adı verilirken vücudun farklı bir yerinde oluştuktan sonra beyninize yayılan tümörlere ikincil tümörler veya metastatik beyin tümörleri denir. En yaygın belirtisi şiddetli bağ ağrısı olan beyin tümörünün uygulanan tedavileri ise tümörün büyüklüğü, türü ve konumuna bağlı olarak ameliyat, kemoterapi ve radyasyondur.
BEYİN TÜMÖRÜ ÇEŞİTLERİ NELERDİR?
Beyin tümörleri birincil (primer) ve ikincil yani seconder olmak üzere kendi içinde ikiye ayrılır. Beynin kendi hücrelerinden oluşan birincil beyin tümörleri iyi huylu (benign) ya da kötü huylu (maling) olabilir. İkincil beyin tümörleri ise, vücudun başka bir noktasında beliren kanserli hücrelerin beyne sıçramasıyla oluşur.
İyi huylu beyin tümörleri
İyi huylu beyin tümörleri beyin hücresi kaynaklı değildir. Oldukça yavaş üreme hızına sahip olan iyi huylu beyin tümörleri beyin dokusundan kolaylıkla ayrılabilir özelliktedir. Böylece iyi huylu tümörlerin tümü veya tümüne yakın kısmı çıkarılabilir. Ameliyat sonrası sonuçları çok iyidir. Cerrahi müdahale sayesinde alınan iyi huylu beyin tümörü nadiren tekrar oluşur ve vücudun diğer bölgelerine yayılma ihtimalleri yoktur. Kanserli olmasa da iyi huylu beyin tümörü belli bir büyüklüğe ulaştığında beynin hassas bölgelerine baskı yaparak ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir. İyi huylu beyin tümörünün zaman içerisinde kanserli beyin tümörüne dönüşme riski de mümkündür.
Kötü huylu beyin tümörleri
Beyin kanseri hücrelerle oluşan kötü huylu beyin tümörleri iyi huylu tümörlere göre daha hızlı büyüme gerçekleştirir ve yakınında bulunan beyin dokusuna zarar verebilir. Bu nedenle de ameliyatla tamamen alınmaları çok zordur. Çünkü kötü huylu beyin tümörlerinde tümörleşen doku beyin fonksiyonlarını gerçekleştiren dokulardır ve cerrahi olarak alınan her doku fonksiyon kaybı demektir. Kötü huylu beyin tümörlerinde ameliyat sonrası tümörde yeniden büyüme söz konusu olabilir. Aynı zamanda vücudumuzun farklı bir bölgesinden beyin dokusuna yayılan metastatik tümörler de kötü huylu tümörler olarak kabul edilir. Glioblastoma multiforme (gbm), diğer adıyla glioblastom grade IV bir astrositom olarak bilinmektedir. Ölümcül ve agresif tümörler arasında yer alır. Glioblastoma multiforme (gbm), 100 bin’de 2-3 oranında nadir görülen bir hastalıktır. Glioblastoma multiforme (gbm), beyin tümörleri arasında en sık görülen ve tedavisi en zor olan beyin kanseri olarak bilinmektedir. Glioblastoma multiforme (gbm), baş ağrısı, hafıza kaybı ve davranış değişiklikleri gibi belirtilerle ortaya çıkabilir. Aynı zamanda glioblastoma multiforme (gbm) tedavi yöntemleri arasında kemoterapi, radyoterapi ve cerrahi yer almaktadır.
BEYİN TÜMÖRÜ NEDEN OLUR?
Beyin tümörü; beynin içindeki veya yakınındaki hücrelerin DNA’larında değişiklik olması durumunda meydana gelir. Beynin içindeki yapısal değişimin yanı sıra kafa travmaları, kalıtsal faktör, yaş ve yoğun bir şekilde kimyasal veya radyasyona maruz kalınması beyin tümörü oluşumuna yol açar.
Genel olarak beyin tümörü nedenleri şöyledir:
- Yaşanan kafa travmaları
- Kalıtsal faktörler
- Yaş
- Yoğun kimyasal veya radyasyona maruz kalmak
- Tüberozskleroz
- Turner sendromu
- Lynch sendromu
- Cowden ve Gorlin sendromu
BEYİN TÜMÖRÜ BELİRTİLERİ NELERDİR?
Baş ağrısı, nöbet geçirme, mide bulantısı, kusma, halsizlik gibi hasta hissettiren durumlar, zihinsel veya davranışsal değişiklikler, vücudun bir noktasında felç, görme ve konuşma sorunları beyin tümöründe ortaya çıkan belirtilerdir.
Şiddetli baş ağrıları ve nöbetler ile kendini gösteren beyin tümörü belirtileri şunlardır:
- Kişilik ve davranışta değişiklik
- Hafıza problemleri yaşama
- Bilinç kaybı, bedensel fonksiyon sorunlarına neden olan nöbetler
- Vücudun bir tarafında ortaya çıkan zayıflık veya felç
- Şiddetli, tekrarlayan baş ağrıları
- Açıklanamayan ve devam eden yorgunluk
- İnce motor becerilerinde zorluk yaşama
- Baş dönmesi ve denge kaybı
- İstemsiz uzuv hareketleri ve kasılmalar
- Mide bulantısı ve kusma
- Görme veya konuşma yetisinde sorunlar
- Uyku sorunları
- Yutma güçlüğü
BEYİN TÜMÖRÜ NASIL TEŞHİS EDİLİR?
Beyin tümörünün teşhis edilmesinde kullanılan en etkili yöntemler MR (manyetik rezonans görüntüleme) ve beyin tomografisidir. Bu testlere geçmeden önce doktor tarafından yapılacak fizik muayenede belirtiler, kişinin hastalık ve genetik geçmişiyle birlikte nörolojik muayene olarak bilinen kişinin görüş, denge-koordinasyon ve reflekslerini ölçmeye yarayan adımlar uygular.
Beyin tümörü teşhisinde faydalanılan yöntemler şunlardır:
Beyin MR’ı veya CT taraması
Manyetik rezonans görüntüleme (MRI), beyin tümörü teşhisinde faydalanılan en iyi görüntüleme testidir. MRI’ya giremiyorsanız bilgisayarlı tomografi (BT) iyi bir alternatiftir. Bu testlerden önce damarlarınızdan birine kontrast madde adı verilen tümörün görülmesini kolaylaştıran bir madde enjekte edilir. Bu testler tümörün boyutunu ve kesin konumunu belirli ayrıntılarla gösterebilir.
Biyopsi
Tümörün tipini ve kanserli olup olmadığını belirlemek için genellikle tümörden biyopsi yapmaları (mikroskop altında incelenmek üzere tümör örneğinin alınması) gerekir. Bir beyin cerrahı, ameliyat sırasında tümörün tamamını veya bir kısmını çıkaracakları bir biyopsi yapabilir. Tümöre ulaşılması zorsa, kafatasınızda küçük bir delik açılmasını ve tümörden doku örneği almak için bir iğne kullanılmasını içeren stereotaktik biyopsi yapabilirler.
Omurilik musluğu (lomber ponksiyon)
Omurilik musluğu yönteminde doktor tarafından, omurganızın çevresinden beyin omurilik sıvısını (BOS) çıkarmak için küçük bir iğne kullanılır.
Özel testler
Bazı testler bazen tanıya yardımcı olabilir. Örneğin doktor tarafından kanınızda ve beyin omurilik sıvınızda, belirli tümörlerin salgıladığı, tümör belirteçleri adı verilen maddeleri kontrol eden testler isteyebilir. Ayrıca belirli tümörlerin özelliği olan gen anormalliklerini de test edebilirler.
BEYİN TÜMÖRÜ TEDAVİSİ NASIL YAPILIR?
Beyin ameliyatı tedavisi için öncelikle kesin teşhisin belirlenip doktorun hastaya uygun tedavi seçeneğini belirlemesi gerekir.
Beyin tümörü tedavisinde uygulanan tedaviler şu şekildedir:
Beyin ameliyatı (kraniyotomi): Eğer mümkünse beyin cerrahları tarafından tümör kraniotomi olarak adlandırılan beyin ameliyatı yoluyla çıkarılır. Beyninizin işlevsel bölgelerine verilen zararı en aza indirmek için bazen uyanıkken de (acı hissetmezsiniz) ameliyat gerçekleştirilir.
Radyasyon tedavisi: Radyasyon tedavisinde yüksek dozda X-ışınları beyin tümörü hücrelerini yok eder veya tümörü küçültür.
Radyocerrahi: Radyocerrahi işlemi, bir tümörü yok etmek için çok odaklanmış radyasyon ışınlarını (gama ışınları veya proton ışınları) kullanan bir tür radyasyon terapisi olarak kabul edilir. Kesi (kesi) gerektirmediği için aslında ameliyat olarak değerlendirilmez.
Brakiterapi: Brakiterapi bir radyasyon terapisidir. Radyoaktif tohumların, kapsüllerin veya diğer implantların doğrudan kanserli tümörün içine veya yakınına cerrahi olarak yerleştirilmesini anlamına gelir.
Kemoterapi: Kemoterapi yöntemi, beyin ve vücuttaki kanser hücrelerini öldüren antikanser ilaçlardan oluşur. Kemoterapiyi damar içine enjeksiyon veya hap olarak alabilirsiniz. Doktor tarafından kalan kanser hücrelerini öldürmek veya kalan tümör hücrelerinin büyümesini önlemek için ameliyattan sonra da kemoterapi önerilebilir.
İmmünoterapi: Biyolojik tedavi olarak da adlandırılan immünoterapi, kanserle savaşmak için vücudunuzun bağışıklık sistemini kullanan bir tedavi türüdür. Terapi esas olarak bağışıklık sisteminizi, işini daha etkili bir şekilde yapmasına yardımcı olmak için uyarmaktan ibarettir.
Hedefe yönelik tedavi: Bu tedavide ilaçlar, sağlıklı hücrelere zarar vermeden kanser hücrelerinin belirli özelliklerini hedef alır. Yorgunluk ve mide bulantısı gibi kemoterapinin yan etkilerini tolere etmekte sorun yaşıyorsanız doktorunuz tarafından hedefe yönelik tedavi önerilebilir.
Dikkatli bekleme / aktif gözetim: Çok küçük ve semptomlara neden olmayan bir beyin tümörünüz varsa, doktor düzenli testlerle tümörün büyüyüp büyümediğinin kontrolünü ve takibini yapar.
BEYİN TÜMÖRÜ HAKKINDA SIK SORULAR SORULAR
Beyin tümörü öldürür mü?
Her tümör öldürücü olmasa da beyin tümörlerinde beyin dokusunun istisnai bir durumu vardır. İyi huylu tümörler de beyin kafatası içinde kapalı bir odada yer aldığından öldürücü olabiliyor. Bu nedenle beyin tümörlerinin tümü öldürücü olmasa da, mutlaka kontrol altında tutulmalı ve doğru müdahale edilmedir.
Beyin tümörü olan hasta ne kadar yaşar?
Beyin tümörü teşhisi konulan hastaların ortalama yaşam süresi 10 yıla kadar sürer. Hastalığın evresi veya şiddetine bağlı olarak yaşam süresi değişebilir.
Beyin tümörü son evre belirtileri nelerdir?
Beyin tümörü son evre belirtileri arasında şiddetli ve sık tekrarlayan baş ağrıları, uzun süren kafa karışıklığı, halüsinasyonlar, unutkanlık, denge bozukluğu, istemsiz hareketler ve iştah kaybı görülür.
Beyin tümörü nerelerde ağrı yapar?
Beyin tümörü, kafatasında içinde oluşarak basınca neden olabilir. Bundan dolayı baş ağrısı, şiddetli olabilmektedir. Bunların yanında kol ve bacaklarda güçsüzlük, dengesizlik ve görme, işitme bozuklukları yaşanabilir.
Beyin tümörü kan tahlilinde belli olur mu?
Bütün kanser çeşitlerin ve tümörlerde kanda lökosit hücre oranı artacağından sinyal olarak algılanabilir. Kan tahlilinde çıkan sonuçlar beyin kanseri belirtisi olabilmektedir. Detaylı ve net sonuçlar için farklı kan tahlilleri istenebilir.